Cukrzyca jest przewlekłą chorobą charakteryzującą się zaburzeniami metabolicznymi spowodowanymi bezwzględnym lub względnym brakiem insuliny. Trzustka jest jedynym narządem o wadze 70-100 gramów zlokalizowanym w jamie brzusznej w łuku dwunastnicy. Odgrywa kluczową rolę w trawieniu białek, tłuszczów i węglowodanów. Wytwarza również insulinę, która reguluje metabolizm węglowodanów w organizmie. W artykule porozmawiamy o tym, na czym powinno polegać odżywianie w cukrzycy.
Rodzaje cukrzycy
Lekarze rozróżniają kilka typów cukrzycy ze względu na przyczynę i przebieg choroby:
- cukrzyca typu I, insulinozależna; Cukrzyca
- typu II, zwykle występująca w późniejszym okresie życia, zwłaszcza u otyłych pacjentów.
Cukrzyca typu I jest zwykle wynikiem uszkodzenia trzustki. Oznacza to pierwotne uszkodzenie komórek beta (tych, które wytwarzają insulinę w trzustce) i bezwzględny niedobór wydzielania insuliny.
Początkowe objawy cukrzycy typu I to silne pragnienie i głód, niewyjaśniona utrata masy ciała, częste oddawanie dużych ilości moczu, niewyraźne widzenie, zmęczenie, przewlekłe infekcje. W niektórych przypadkach początkowi towarzyszą drgawki, splątanie, niewyraźna mowa, utrata przytomności. Cukrzycę typu I uważa się za chorobę immunologiczną.
Cukrzyca typu II występuje częściej u osób otyłych. Choroba może być wrodzona lub nabyta i charakteryzuje się zmniejszeniem wydzielania insuliny przez trzustkę, a także insulinoopornością. Oznacza to, że nawet odpowiednia ilość insuliny w organizmie nie jest w stanie wykonać zadania.
Chorobie towarzyszy nadmierne pragnienie i obfite oddawanie moczu, powoli zwiększając poziom cukru we krwi. Pacjent czuje się słaby i śpiący. Choroba często zaczyna się u osób w średnim wieku i starszych. Jednak w ostatnich latach nastąpił dramatyczny wzrost liczby młodych pacjentów z cukrzycą typu II. I niepokojąco duża liczba dzieci i nastolatków z tym schorzeniem, które mają nadwagę i otyłość.
Hiperglikemia, co to jest
Hiperglikemia - poziom glukozy we krwi powyżej normy. Objawy hiperglikemii obejmują nadmierne pragnienie, suchość w ustach, częste oddawanie moczu, utratę masy ciała, nadmierną senność w ciągu dnia.
Najczęstszą przyczyną hiperglikemii jest nierozpoznana lub źle kontrolowana cukrzyca. U osób z cukrzycą taka sytuacja może wystąpić w wyniku niewystarczającej ilości insuliny.
Rzadziej hiperglikemia jest wynikiem chorób zakaźnych i endokrynologicznych (akromegalia, zespół Cushinga). Istnieje duże ryzyko późnych powikłań, zwłaszcza ze strony układu sercowo-naczyniowego.
Przewlekła hiperglikemia wiąże się z dysfunkcją i nieprawidłowym funkcjonowaniem różnych narządów - oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.
Prawidłowe odżywianie w cukrzycy
W zapobieganiu cukrzycy dieta jest bardzo ważnym elementem terapii. Konieczne jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy i lipidów we krwi oraz optymalnego ciśnienia krwi. Dobrze dobrana dieta zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy i minimalizuje ryzyko rozwoju chorób naczyniowych. Odpowiedni schemat żywieniowy w cukrzycy odgrywa ważną rolę w zapobieganiu i leczeniu przewlekłych powikłań cukrzycy. W tym powikłania mikronaczyniowe, retinopatia, nefropatia, neuropatia cukrzycowa i inne.
Jedzenie cukrzycy jest jednym z głównych czynników wpływających na wyniki cukrzycy.
Cukier jest niezbędny do życia, ale w tym przypadku lepiej jest wyjąć cukiernicę! W cukrzycy metabolizm głównie węglowodanów jest upośledzony. Osoby, u których zdiagnozowano cukrzycę, powinny ograniczyć spożycie cukru lub węglowodanów.
Cukier:
- monosacharydy - glukoza i fruktoza znajdują się w owocach i miodzie;
- disacharyd sacharozy to cukier z cukiernicy;
- polisacharydy - produkty mączne, ciasta, ciastka i pieczywo, ziemniaki, banany, kluski, pierogi, makarony, naleśniki i nie tylko.
Węglowodany na cukrzycę
Węglowodany są częścią naszej diety. Ich spożycie powinno pokrywać 55-60% całkowitego zapotrzebowania. Wiele zależy od formy i struktury pochodzenia węglowodanów. Węglowodany w przewodzie pokarmowym są trawione i rozkładane na cukry proste - głównie glukozę.
Należy pamiętać, że nadmiar węglowodanów powoduje ciągłą stymulację komórek beta trzustki do produkcji i wydzielania insuliny.
Wraz ze wzrostem poziomu cukru nasza trzustka wydziela insulinę. Insulina to hormon, który umożliwia glukozie wnikanie do komórek. Prosty cukier, podobnie jak glukoza, jest szybko transportowany do komórek w ciągu około godziny.
Niestety, insulina to hormon, który działa przez kilka godzin i nie lubi być „bez pracy”. Zatem podwyższony poziom insuliny powoduje wahania poziomu glukozy we krwi i głód węglowodanowy.
Głodna osoba otwiera lodówkę i zaczyna jeść, aby zaspokoić uczucie głodu. Nadnercza otrzymują informacje: wahania poziomu glukozy we krwi. Wszystkie te reakcje są sygnałami dla nadnerczy do wydzielania adrenaliny. To tworzy błędne koło prowadzące do stresu, depresji i nerwicy autonomicznej (neurastenia).
Dlatego wskazane jest ograniczenie spożycia węglowodanów do minimum. W takiej sytuacji nie występują wahania poziomu glukozy we krwi oraz nadmierna produkcja hormonów insuliny i adrenaliny.
Glukoza przechodzi przez ściany przewodu pokarmowego, a wraz z krwią dostaje się do różnych narządów, gdzie jest przekształcana i staje się źródłem energii. W przypadku braku wystarczających ćwiczeń zmniejsza się zapotrzebowanie na energię, glukoza jest magazynowana jako glikogen w mięśniach i wątrobie.
W nadmiarze glikogen przekształca się w tłuszcz, co prowadzi do stłuszczenia wątroby i dalszego gromadzenia się nadmiaru tkanki tłuszczowej. Proces metaboliczny glukozy jest kontrolowany przez insulinę, hormon wytwarzany w trzustce.
Węglowodany, jako główny materiał energetyczny, mogą dostać się do komórki tylko za pomocą insuliny, która rozprowadza w organizmie cukier prosty. Jednak na przykład niedobór insuliny powoduje rosnący wzrost poziomu cukru we krwi, po którym następuje poważny metabolizm komórkowy. Ogólny brak insuliny prowadzi do cukrzycy u dzieci i młodzieży - cukrzycy typu I.
Białko w cukrzycy
Białko powinno pokrywać 10-15% zapotrzebowania energetycznego. Większa ilość jest potrzebna dla dzieci w okresie wzrostu, dla kobiet w ciąży. Najcenniejsze - białko zwierzęce znajduje się w chudym mięsie, twarogu, jajach i kwaśnym mleku.
Ponieważ nasz organizm może wyprodukować 56 g cukru na 100 g białka, ważne jest również ograniczenie spożycia białka. Aby nie zaszkodzić organizmowi, należy spożywać wysokiej jakości białko (żółtka, podroby). Źródła białka roślinnego to - soja, rośliny strączkowe, ciemny chleb z mąki razowej.
Dieta diabetologiczna nakazów i zakazów
W diecie cukrzycowej na pierwszym etapie leczenia powinny być obecne takie pokarmy jak żółtko jaja, masło, śmietana, mleko i niesłodzone warzywa.
W tym czasie należy znacznie ograniczyć lub wyeliminować z diety: białka jaj, chude mięso, ryby, drób i orzechy.
Osoby chore na cukrzycę nie powinny wieczorem spożywać posiłków ani pokarmów bogatych w białko. W nocy organizm nie jest w stanie go używać. Ponieważ trzustka nie wydziela wystarczającej ilości insuliny, rano poziom glukozy we krwi wzrasta. W takim przypadku zalecany jest obiad składający się głównie z węglowodanów i tłuszczów.
Tłuszcze zawierają najwięcej energii. Mogą pokrywać tylko 30% dziennego zużycia energii. W nadmiarze przyczyniają się do rozwoju otyłości.
Przyprawy takie jak cynamon, czosnek, goździki, kurkuma i liście laurowe obniżają poziom cholesterolu i glukozy we krwi.
Czy diabetycy mogą jeść owoce i warzywa? Tak, ponieważ są bogatym źródłem witamin i minerałów. Świeże warzywa, w tym brokuły, są idealne dla diabetyków jako doskonałe źródło chromu. Cebula, która może uwalniać insulinę. Ziemniaki bez skórki (ziemniaki gotowane zbyt szybko podnoszą poziom cukru we krwi), szparagi, surowe marchewki, świeże ogórki, kapusta kiszona, herbata z liści i łodyg czarnego bzu oraz czosnek.
Warzywa, które możesz jeść bez większych ograniczeń:
- pomidory;
- ogórki świeże i kiszone;
- surowa i kiszona kapusta;
- cykoria;
- kalarepa;
- rzodkiewka;
- papryka; sałata
- grzyby;
- cukinia.
Doskonały środek przeciwcukrzycowy - świeże liście borówki, które zbiera się zanim owoce dojrzeją. Jagody mogą zapobiegać retinopatii cukrzycowej - badania wykazały znaczną poprawę widzenia u osób cierpiących na choroby oczu w przebiegu cukrzycy. Ta choroba prowadzi do zmian w dnie oka, co znacznie upośledza przepływ krwi do oka.
Diabetycy z nadwagą (BMI powyżej 25) powinni ograniczyć spożycie kalorii w celu zmniejszenia masy ciała.
Indeks glikemiczny żywności
Na poziom glukozy we krwi wpływa nie tylko ilość węglowodanów, ale także ich rodzaj. Dlatego konieczne jest kontrolowanie ilości i jakości węglowodanów w diecie, ale pożądane jest również obliczenie indeksu glikemicznego produktu.
Pokarmy o niskim IG są wolno trawione i wchłaniane, nie podnoszą szybko poziomu glukozy we krwi i nie stymulują wydzielania insuliny. Dieta o niskim IG zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy insulinozależnej.
Im wyższa wartość IG produktu, tym wyższy poziom glukozy we krwi po jego spożyciu. Pokarmy o wysokim IG, takie jak glukoza we krwi. Powolne wchłanianie oraz stopniowy wzrost i spadek poziomu cukru we krwi po spożyciu pokarmów o niskim IG pomaga kontrolować poziom cukru we krwi u diabetyków. Najlepiej spożywać produkty o indeksie glikemicznym poniżej 60.
Wskaźnik IG żywności jest znacznie niższy, gdy jest spożywany w postaci naturalnej, czyli surowej i nieprzetworzonej.
Diabetycy powinni również powstrzymać się od spożywania alkoholu.